Author :
Abstract
Bu araştırmanın amacı, Türkiye'deki eğitim ve öğretim konulu kurum kültürü başlıklı lisansüstü çalışmaların mevcut durumunu incelemek ve bu alandaki eğilimleri ortaya koymaktır. Bu bağlamda, araştırmanın yöntemi nitel bir yaklaşım olarak belirlenmiş ve temel nitel araştırma (natural inquiry) modelinde desenlenmiştir. Çalışmaların veri kaynaklarını Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi (YÖKTEZ) veri tabanından ölçüt örnekleme yöntemi ile seçilmiş 17 yüksek lisans ve 4 doktora tezi oluşturmaktadır. Araştırmanın ölçütleri olarak (i) izinli olması, (ii) 2025 yılı 14 Mart itibariyle yayımlanmış olması, (iii) tez başlığında “Kurum Kültürü” geçmesi, (iv) “Eğitim ve Öğretim” konulu olması olarak belirlenmiştir. Verilerin toplanmasında doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın verilerinin incelenmesi araştırmacı tarafından oluşturulan “Lisansüstü Çalışmalarına Yönelik İnceleme Formu” ile gerçekleştirilmiştir. Veri kaynağı olarak belirlenen her bir yüksek lisans ve doktora çalışması inceleme formunda yer alan alt başlıklara göre incelenmiştir. Verilerin analizinde betimsel içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmanın incelenmesi sürecinde her bir doktora ve yüksek lisans çalışması üç farklı araştırmacı tarafından analiz edilmiş, analizler arasında karşılaştırmalar yapılmış ve farklılıkları gidermek için kodlayıcılar bir araya gelerek oy birliği esasına göre verilere son şeklini vermiştir. Elde edilen bulgularda, eğitim kurumlarında kurum kültürünün geliştirilmesine yönelik lisansüstü çalışmaların çoğunlukla yüksek lisans düzeyinde ve devlet üniversitelerinde yoğunlaştığı görülmektedir. Genel olarak 2013 yılında ilgili alana yönelim olsa da sonraki yıllarda azalma olduğu fakat son yıllarda yeniden eğilimin arttığı görülmüştür. Genel olarak bakıldığında, kurum kültürü konusunun eğitim araştırmalarında disiplinlerarası bir yaklaşımla ele alındığı ve özellikle okul içi uygulamalarla yakından ilişkilendirildiği söylenebilir. Bu çeşitlilik, eğitim kurumlarında kültürel yapının yalnızca bir örgüt unsuru değil, aynı zamanda bir kimlik, liderlik ve davranış biçimi üreten dinamik bir sistem olduğunu göstermektedir.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to examine the current state of postgraduate research on organizational culture in the context of education and instruction in Turkey and to identify the trends in this field. In this context, the research method was determined as a qualitative approach and designed within the framework of basic qualitative research (naturalistic inquiry) model. The data sources of the studies consisted of 17 master's theses and 4 doctoral dissertations selected from the National Thesis Center of the Council of Higher Education (YÖKTEZ) database using criteria sampling. The research criteria were determined as (i) being approved, (ii) being published as of March 14, 2025, (iii) having the expression “Organizational Culture” in the title of the thesis, and (iv) dealing with the subject of “Education and Training”. Document analysis technique was used to collect the data. The research data were analyzed using the “Master's Studies Review Form” created by the researcher. Each master's and doctoral study identified as a data source was examined according to the subheadings in the review form. Descriptive content analysis was used to analyze the data. During the review process, each doctoral and master's thesis was analyzed by three different researchers, comparisons were made between the analyses, and the coders came together to resolve the differences and finalize the data on the basis of consensus. The findings reveal that postgraduate studies aiming to improve organizational culture in educational institutions are mostly concentrated at the master's level and in public universities. In 2013, there was a general shift to this field, followed by a decline in the following years, but this trend has increased again in recent years. In general, it can be said that the topic of organizational culture has been approached in educational research with an interdisciplinary perspective and is particularly associated with in-school practices. This diversity demonstrates that the cultural structure in educational institutions is not only an organizational element but also a dynamic system that produces identity, leadership, and behavioral patterns.
