Buket Uzuner’in “Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları: Su” Adlı Romanının Halk Bilimi Açısından Değerlendirilmesi
Author:
Abstract
Buket UZUNER (doğ.1955), Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları dörtlemesinin ilk
kitabı olan Su romanıyla toplum-doğa ilişkisini gözler önüne sermiştir. Uzuner, doğayı
neredeyse yaşanmazlığın sınırına getiren sanayileşmeden iki bin yıl geriye giderek kadim
geleneklerimizden Şamanlık ile karşılaşmış, eski Türklerin tabiatla olan münasebeti
yazarda daha çok merak uyandırmıştır. Romanın özünü oluşturan Şamanlık geleneğini
modernist bir bakış açısıyla eserine yansıtmıştır. Buket Uzuner, Uyumsuz Defne
Kaman’ın Maceraları: Su adlı romanında halk bilimi motiflerini Şamanlık geleneğiyle
zenginleştirerek polisiye/macera tarzında kurgulamıştır. Olay örgüsünde otacı, şifacı,
tamam bilici, öngörüş ve el verme gibi Şamanlığa/Şamana ait özellikleri, belirli
karakterler (Defne Kaman, Ümit Kaman, Umay Bayülgen, Korkut Bayülgen) aracılığıyla
yer yer işlemiştir. Romanda Şaman tanrılarından Erlik Han, Bay Ülgen; kartal, at, kurt,
balık gibi mitolojik hayvanlar; siyah, kızıl, mavi gibi renkler ve üç, dokuz, kırk gibi kutlu
sayılar; ağaç (kayın) kültü ve her şeyin başlangıcı olarak bilinen su motifi ve su kültü yer
almıştır. Eserde Şamanlıkla ilgili yukarıda belirtilenlerin dışında çeşitli Türk
gelenekleriyle Hz. Yunus kıssası gibi bazı İslami unsurlar yoğrularak okuyucuya
sunulmuştur. Bu çalışmada, adı geçen romana mistik bir hava veren mitolojik unsurlar,
isim alegorisi ve Kutadgu Bilig’den yazarın seçtiği beyitlerle oluşturulan şifreler
incelenmiştir.
Keywords
Abstract
Buket UZUNER (born 1955) revealed the relationship between society and nature with Su,
the first book of the Adventures of Incompatible Defne Kaman. Uzuner went back two
thousand years before industrialization, which brought nature to the brink of uninhabitable,
and met Shamanism, one of our ancient traditions, and the relationship of the old Turks
with nature aroused more interest in the author. She reflected the tradition of Shamanism,
which forms the essence of the novel, to his work with a modernist perspective. In her
novel, Buket Uzuner enriched folklore motifs with the tradition of Shamanism and set it up
in a detective / adventure style. In the plot, the characteristics of the shamanism / shaman,
such as herbiter, healer, all-knowing, foresight and giving, were found in places through
certain characters (Defne Kaman, Ümit Kaman, Umay Bayülgen, Korkut Bayülgen). Erlik
Han, Bay Ülgen, one of the shaman gods in the novel; mythological animals such as eagle,
horse, wolf, fish; colors such as black, red, blue and holly numbers like three, nine, forty;
tree (beech) cult and the water motif known as the beginning of everything and water cult.
Apart from the above mentioned about Shamanism in the novel, some Islamic elements
such as Hz. Yunus story are kneaded and presented to the reader. In this study, the
mythological elements that give a mystical atmosphere to the novel, the name allegory and
passwords created with couplets chosen by the author from Kutadgu Bilig were examined.