Author :
Abstract
Bu çalışmanın amacı öğretmen adaylarının Türkçe dil hassasiyetlerini belirlemektir. Nitel
araştırma desenlerinden olgu bilim (fenomenoloji) desenine uygun olarak hazırlanan bu
çalışmaya bir devlet üniversitesinin üç farklı ana bilim dalında (Sınıf, Türkçe ve İngiliz
Dili Eğitimi) eğitimine devam eden 17 öğretmen adayı katılmıştır. Öğretmen adaylarının
dil hassasiyetini belirlemek için yüz yüze görüşmeler yapılmış, bu görüşmelerde
katılımcılara bir video barındırma sitesinden alınan ve birtakım dilsel sorunların olduğu ses
kayıtları dinletilmiştir. Katılımcılara 3’ü ses kayıtlarıyla ilgili olmak üzere 7 soru
sorulmuştur. Katılımcıların sorulara verdikleri cevaplar içerik analiz tekniği kullanılarak
iki uzman tarafından analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda, katılımcıların dil
hassasiyet düzeylerinin arzu edilen düzeyde olmadığı, özellikle karşısındaki kişinin
yabancı kökenli kelimeleri kullanması durumunu doğal karşıladıkları ve bunu fark
edemedikleri gözlemlenmiştir. Ayrıca, katılımcıların dil hassasiyet düzeylerinin bölümler
arası farklılık gösterdiği, konuşmanın içeriğinin bilgilendirici olması halinde dilbilimsel
hataları göz ardı edebildikleri, dil hassasiyetleri ile ilgili öz değerlendirmelerinin birçok
katılımcı için elde edilen bulgularla paralellik göstermediği, katılımcıların büyük
çoğunluğunun karşısındaki kişi/kişiler hatalı bir dil kullanımı yaptığında herhangi bir
reaksiyon göstermediği, dil hassasiyeti kavramı ve dil hassasiyetine sahip olan bire ylerin
özellikleri konusunda ön bilgilerinin iyi düzeyde olduğu tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
This study aims to determine the Turkish language sensitivity of the prospective teachers.
The phenomenological study design of the qualitative research methods was adopted in the
study and 17 prospective teachers who were studying in the Departments of Primary
School Teaching, Turkish Teaching and English Language Teaching in a state university
participated. To determine the language sensitivity of the teacher candidates, face-to-face
interviews were conducted, and during these interviews, the participants listened to the
audio recordings taken from a video hosting site with some linguistic problems. 7
questions were asked to the participants, 3 of them were related to the audio recordings.
The participants’ answers were analysed by two experts using the content analysis
technique. As a result of the analysis, it was observed that the level of language sensitivity
of pre-service teachers was not at the desired level, especially when a person used foreign
words, they did not realize it. Besides, it was found that the language sensitivity levels of
the participants differed across the departments, they could ignore linguistic errors that if
the content of the speaker was elucidator, the self-assessments of many participants
regarding the language sensitivity did not match the findings obtained in the study, the vast
majority of the participants did not show any reaction when the person (s) used a wrong
language, they had sufficient preliminary knowledge about the concept of language
sensitivity and the individual having it.
Keywords
- Arslan, A. ve Kılıç, Y. (2012). Türkçe öğretmenleri ile öğretmen adaylarının Türkçe bilinç düzeyleri (Ağrı ili örneklemi). Turkish Studies,7(4), 799-806.
- Akalın, Ş.H. (2003). Türkçe’nin teknik terim zenginliği. Teknik bir dil olarak Türkçe çalışma grubu toplantısında sunulmuş bildiri, Harbiye Kültür Sitesi, İstanbul.
- Akata, Z.H. (2016). Genel ağ (internet) dili kullanımında yeni ögeler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ardahan Üniversitesi, Ardahan.
- Altıparmak, M., Gençer, Y. ve Çetinkaya, G. (2014). Türkçe eğitiminde kuramsal ve uygulamalı çalışmalar. K. İşeri, G. Çetinkaya, T. Çelik, S. Demirgüneş, T. Daşöz, Y. Gençer (Ed.), Anadil olarak Türkçenin eğitimi öğretimi (s. 21-33) Ankara: Pegem Akademi.
- Bağcı, H. (2012). Öğretmen adaylarının Türkçenin yaşadığı sorunlara yönelik farkındalıkları ve önerileri (Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi örneği). Turkish Studies- International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(1), 291-307.
- Canbulat, M. (2017). Türkçe öğretmen adaylarının gençlik diline ilişkin görüşlerinin toplumdilbilimsel yaklaşımla incelenmesi. International Journal of Language Academy,5, 161-173.
- Çelik S., Arıkan A. ve Caner M. (2013). In the eyes of Turkish EFL learners what makes an effective foreign language teacher. PORTA LINGUARUM,20, 287-297.
- Dağlı, H. (2019). A Research on foreign language concessions starting from the republican period. Urban Academy, 12 (4), 884-891.
- Dursun, S. (2017). Dilimizin akıbeti ne olacak? Elazığ Fırat Gazetesi.
- Erdem, C. ve Eskimen, A. (2019). Türk dili ve edebiyatı öğretiminde dil bilinç düzeyinin gelişimi üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (49), 2337.
- Ergin, M. (2008). Türk dil bilgisi. İstanbul: Bayrak Basım.
- Erol, G. (2011). Kitle iletişim araçlarında kullanılan Türkçe ve yozlaşan bir değer olarak dil üzerine.
- Göçer, A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarına göre Türkçenin güncel sorunları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), 491-515.
- Gülsevin, G. (2015). Dil kirliliği sorunu, G. Gülsevin, E. Boz, Türkçenin Çağdaş Sorunları (s. 135- 165). Ankara: Gazi Kitabevi.
- Ilgaz, C. ve Abay, İ. (2020). Türkiye’de yeni medya ortamı ve dijital oyun olgusu. Yeni Medya Elektronik Dergisi,4(1),1-9.
- Kavcar, C. (1998). Türkçe Eğitimi ve sorunlar. AÜ TÖMER Dil Dergisi, 65.
- Kılıç, S. (2015). Kappa test. Journal of Mood Disorders, 5(3), 142-144.
- Landis, J. ve Koch, G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data. Biometrics, 33(1), 159-174.
- Öner, T. (2006). Bilişimde özenli Türkçenin önemi. Bilişim ve Bilgisayar Mühendisliği Dergisi, 1 (1), İstanbul.
- Sayılı, A. (1978). Bilim ve öğretim dili olarak Türkçe. Bilim Kültür ve Öğretim Dili Olarak Türkçe, 325-599.
- Şenyuva, E., Ertüzün, F., Turhan, K. ve Demir, N. (2017). Türk diline ilişkin sorunlar, çözüm önerileri ve Türkçe bilinci: Kuşaklararası karşılaştırma. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(3), 1384-1397.
- Şimşek, H. ve Yıldırım, A. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Millî Eğitim Bakanlığı (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Tosun, C. (2005). Dil zenginliği, yozlaşma ve Türkçe. Journal of Language and Linguistic Studies, 1 (2), 136-153.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi. (2008). Türkçedeki bozulma ve yabancılaşmanın araştırılması, Türkçenin korunması ve geliştirilmesi için alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla kurulan meclis araştırması komisyonu raporu. 48-79.
- UNESCO (2011). Atlas of the world’s languages in danger (3rd Ed.) Norway: Discovery Communications Inc.
- Ungan, S. (2008). Türkçenin yazı dili oluşum sürecinde karşılaştığı bazı tutumlar. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 303.
- Ünalan, Ş. (2006). Dil fukaralığı: söz varlığından söz darlığına. Ankara: Ankara İl Milli Eğitim Müdürlüğü Yayınları.
- Yalçın, S. (2015). Dil kirlenmesi ve Türkçedeki yabancı unsurlar üzerine bir inceleme (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
- Yaman, H. (2011). Türkçe bilinci ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9 (1), 151-167.
- Yaman, H. ve Erdoğan, Y. (2007). İnternet kullanımının Türkçeye etkileri: Nitel bir araştırma. Dil ve Dilbilimi Çalışmaları Dergisi, 3(2), 237-249. EK 1: Ses kayıtlarına ait transkriptler
